Ngành công nghiệp trọng điểm là gì? Những ngành trọng điểm nước ta

Việt Nam là một quốc gia đang phát triển nhanh chóng trong khu vực Đông Nam Á, với tốc độ tăng trưởng kinh tế cao và ổn định trong nhiều năm qua. Một trong những yếu tố quan trọng góp phần vào sự phát triển kinh tế của Việt Nam là các ngành công nghiệp trọng điểm. Đây là những ngành có vai trò chiến lược trong việc tạo ra giá trị gia tăng, thu hút vốn đầu tư, tạo việc làm và xuất khẩu. 

Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu rõ hơn ngành công nghiệp trọng điểm là gì?  Ngành công nghiệp trọng điểm của nước ta bao gồm những ngành nào?.v.v Hãy cùng theo dõi nhé.  

Thế nào là ngành công nghiệp trọng điểm

Ngành công nghiệp trọng điểm là những ngành công nghiệp có vai trò chiến lược trong sự phát triển kinh tế quốc gia. Ngành công nghiệp trọng điểm thường chiếm tỷ trọng cao về giá trị sản lượng, ảnh hưởng trực tiếp đến các ngành công nghiệp khác, và áp dụng tiến bộ khoa học – công nghệ vào sản xuất. Mỗi quốc gia sẽ có các ngành công nghiệp trọng điểm riêng phù hợp với chiến lược và tình hình kinh tế của mình. 

Ngành công nghiệp trọng điểm là gì

Vai trò của ngành công nghiệp trọng điểm 

Ngành công nghiệp trọng điểm đóng góp quan trọng vào sự phát triển và thịnh vượng của một quốc gia. Một số vai trò quan trọng của ngành công nghiệp trọng điểm có thể kể đến như: 

• Thúc đẩy tăng trưởng kinh tế: Ngành công nghiệp trọng điểm thường chiếm một phần lớn trong sản lượng kinh tế. Nó đóng góp đáng kể vào tăng trưởng GDP và sự giàu có của quốc gia.
• Tạo việc làm: Các ngành công nghiệp trọng điểm tạo ra cơ hội việc làm đa dạng cho người lao động. Từ lao động chất lượng cao đến lao động trực tiếp trong quy trình sản xuất và dịch vụ hỗ trợ.
• Thúc đẩy đổi mới và sáng tạo: Sự phát triển của ngành này thường đi kèm với việc đầu tư vào nghiên cứu và phát triển, thúc đẩy đổi mới công nghệ và sáng tạo. Góp phần cải thiện hiệu suất sản xuất và tạo ra sản phẩm mới.
• Tạo dựng cơ sở hạ tầng và kỹ thuật: Ngành công nghiệp trọng điểm thường đòi hỏi cơ sở hạ tầng và kỹ thuật phát triển mạnh mẽ. Từ hệ thống sản xuất, vận chuyển, lưu trữ đến hệ thống cung ứng, giúp nâng cao khả năng cạnh tranh so với các nước trên thế giới.
• Thúc đẩy xuất khẩu và thương mại quốc tế: Các ngành công nghiệp trọng điểm thường có khả năng cạnh tranh mạnh trên thị trường quốc tế. Từ đó thúc đẩy xuất khẩu và tăng cường sự tham gia trong chuỗi cung ứng toàn cầu.
• Tạo giá trị gia tăng cao: Các ngành này thường tạo ra sản phẩm và dịch vụ có giá trị gia tăng cao. Góp phần tăng cường lợi nhuận và sự đóng góp vào nguồn thu ngân sách nhà nước.
• Góp phần cân đối và đa dạng hóa kinh tế. Bên cạnh những vai trò kể trên, ngành này còn giúp cân đối và đa dạng hóa cơ cấu kinh tế, giảm thiểu rủi ro và sự phụ thuộc vào một ngành hoặc một nguồn thu nhập duy nhất.

Tham khảo thêm

Ngành kỹ thuật xây dựng lương bao nhiêu? Thông tin mới nhất

Nông nghiệp công nghệ cao là gì? Ứng dụng như thế nào?

Đặc điểm của ngành công nghiệp trọng điểm

Tầm quan trọng trong kinh tế

Ngành công nghiệp trọng điểm là một phần không thể thiếu của hoạt động kinh tế của mỗi quốc gia. Chúng không chỉ đóng vai trò trong việc tạo lợi nhuận, mà còn có sự tương quan mật thiết với sự phát triển, tăng  kinh tế. 

Sự phụ thuộc vào sản xuất

Đặc điểm quan trọng của ngành này là sự tập trung vào hoạt động sản xuất. Các ngành công nghiệp trọng điểm thường có quy mô sản xuất lớn, cần đầu tư vốn, lao động và công nghệ cao để thực hiện các quy trình sản xuất phức tạp.

Vai trò chiến lược

Ngành công nghiệp trọng điểm thường được coi là cốt lõi và có tầm quan trọng lớn trong kế hoạch phát triển kinh tế quốc gia hoặc khu vực. Chúng thường được xác định và định hướng phát triển một cách ưu tiên để góp phần vào quá trình đổi mới, tăng trưởng và cạnh tranh của quốc gia.

Tích hợp mạng lưới

Các ngành công nghiệp trọng điểm thường kết nối mật thiết với nhiều ngành công nghiệp khác nhau. Tạo ra hiệu ứng lan tỏa và gia tăng khả năng hấp thụ sản phẩm. Chẳng hạn, ngành công nghiệp năng lượng cung cấp nguồn điện cho các ngành sản xuất khác. Trong khi ngành công nghiệp cơ khí cung cấp thiết bị cho các ngành gia công,  chế biến,….

Đặc điểm ngành công nghiệp trọng điểm

Thúc đẩy sự phát triển bền vững

Bằng cách tạo ra sản phẩm và dịch vụ có tính chất tái sử dụng, giảm thiểu tác động tiêu cực đối với môi trường và cộng đồng. Những ngành này thường có vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy sự phát triển bền vững. 

Các ngành công nghiệp trọng điểm nước ta là những ngành nào? 

Công nghiệp năng lượng

Là ngành cung cấp năng lượng cho các hoạt động sản xuất và sinh hoạt. Bao gồm các ngành khai thác và chế biến dầu khí, than, điện lực, năng lượng tái tạo. Nước ta có tiềm năng phát triển các nguồn năng lượng như khí đốt, thủy điện, điện gió, điện mặt trời. 

Theo Quy hoạch tổng thể về năng lượng quốc gia thời kỳ 2021 – 2030, tầm nhìn đến năm 2050, Việt Nam sẽ phấn đấu giảm dần tỷ trọng các nguồn nhiên liệu hóa thạch và tăng cường sử dụng các nguồn năng lượng tái tạo. Nhằm đảm bảo an ninh năng lượng và bảo vệ môi trường.

Ngành công nghiệp trọng điểm của nước ta hiện nay

Công nghiệp chế biến thực phẩm

Đây là ngành chuyển hóa các nguyên liệu nông sản thành các sản phẩm thực phẩm có giá trị gia tăng cao, phục vụ cho nhu cầu tiêu dùng trong và ngoài nước. Việt Nam có lợi thế về nguồn nguyên liệu phong phú, đa dạng về trữ lượng than đá, dầu mỏ, khí đốt,… và tiềm năng phát triển thủy điện, điện mặt trời, điện gió. 

Theo Báo cáo triển vọng năng lượng Việt Nam 2021, ngành công nghiệp chế biến thực phẩm của Việt Nam đã đạt được những thành tựu quan trọng. Đã có đóng góp lớn vào tăng trưởng của ngành công nghiệp cũng như tăng trưởng kinh tế của cả nước với tốc độ tăng chỉ số sản xuất công nghiệp bình quân trong 5 năm 2016-2020 là 7%/năm. 

Ngành này cũng có tiềm năng phát triển mạnh mẽ trong tương lai nhờ sự hỗ trợ của các hiệp định thương mại tự do và sự gia tăng nhu cầu tiêu dùng thực phẩm sạch và hữu cơ.

Công nghiệp dệt may

 Ngành sản xuất các sản phẩm dệt may từ các loại sợi tự nhiên hoặc nhân tạo, bao gồm quần áo, giày dép, túi xách, khăn trải bàn, rèm cửa… Ngành công nghiệp dệt may của Việt Nam là một trong những ngành hàng xuất khẩu chủ lực, chiếm khoảng 15% tổng kim ngạch xuất khẩu của cả nước.

Theo Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO), Việt Nam hiện đứng thứ hai thế giới về quy mô xuất khẩu hàng dệt may, chỉ sau Trung Quốc và đứng thứ tư về quy mô sản xuất hàng dệt may toàn cầu. Ngành này cũng có khả năng hưởng lợi từ việc tham gia các hiệp định thương mại tự do, mở ra nhiều cơ hội tiếp cận các thị trường lớn như Mỹ, EU, Nhật Bản, Hàn Quốc.

Đọc thêm : Tìm Hiểu Về Ngành Kinh Doanh Thời Trang Và Dệt May Là Gì?

Các ngành công nghiệp trọng điểm ở nước ta

Công nghiệp điện

 Với vai trò sản xuất và phân phối các thiết bị, sản phẩm điện tử,… Ngành công nghiệp điện của Việt Nam chiếm tỷ trọng 17,8% toàn ngành công nghiệp. 

 Ngành này có tốc độ tăng trưởng cao, đạt 24% trong năm 2020, nhờ sự đầu tư của các tập đoàn lớn như Samsung, LG, Intel, Canon, Panasonic. Chúng cũng có tiềm năng phát triển trong bối cảnh của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, khi nhu cầu về các sản phẩm công nghệ cao ngày càng tăng.

Một số ngành công nghiệp nặng khác

 Bên cạnh các ngành trên, Việt Nam còn có một số ngành công nghiệp nặng khác có vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế – xã hội. Có thể kể đến như: Công nghiệp luyện kim, Công nghiệp khai thác than, Công nghiệp sản xuất phân bón,….

Một số ngành công nghiệp trọng điểm

Thách thức, khó khăn của các ngành công nghiệp trọng điểm 

Trong quá trình phát triển và xây dựng ngành công nghiệp trọng điểm, Việt Nam đối mặt với nhiều thách thức và khó khăn đáng chú ý.

Cạnh tranh và tình hình thị trường toàn cầu

 Môi trường kinh doanh ngày càng cạnh tranh khốc liệt, đặc biệt là trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế ngày càng sâu rộ. Sự tham gia vào các hiệp định thương mại tự do đã tạo ra nhiều cơ hội mới, nhưng cũng đồng thời đặt ra áp lực gia tăng về sự cạnh tranh từ các đối tác kinh tế lớn.

 Việc đối mặt với những thay đổi không ngừng trong môi trường kinh doanh quốc tế đòi hỏi sự tư duy linh hoạt và khả năng thích nghi của ngành công nghiệp trọng điểm.

Khả năng ứng phó với biến đổi công nghệ và sự thay đổi trong yêu cầu của thị trường

Sự phát triển nhanh chóng của công nghệ đã tạo ra những biến đổi đáng kể trong cách sản xuất và kinh doanh diễn ra. Ngành công nghiệp trọng điểm cần phải luôn đối mặt với sự thay đổi trong yêu cầu của thị trường và nâng cao năng lực ứng phó với sự biến đổi công nghệ. Khả năng đào tạo, cập nhật kiến thức, và thúc đẩy sáng tạo đang trở thành yếu tố quan trọng để duy trì sự cạnh tranh trong tương lai.

Cần đầu tư lớn và nguồn vốn để phát triển ngành công nghiệp trọng điểm

Việc phát triển và mở rộng ngành công nghiệp trọng điểm đòi hỏi đầu tư lớn từ các nguồn vốn khác nhau. Điều này đặt ra thách thức về việc tìm kiếm và quản lý nguồn vốn đủ lớn để đáp ứng nhu cầu về cơ sở hạ tầng, nghiên cứu và phát triển, và phát triển nguồn nhân lực. 

Sự hợp tác giữa chính phủ, doanh nghiệp và các tổ chức tài chính là quan trọng để đảm bảo ngành công nghiệp trọng điểm có đủ tài nguyên cần thiết để phát triển bền vững.

Hi vọng qua bài viết trên, chúng ta đã có cái nhìn tổng quan về những ngành công nghiệp trọng điểm. Các ngành này đều có vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế – xã hội của Việt Nam. Đóng góp lớn vào GDP, thu hút vốn đầu tư, tạo việc làm và xuất khẩu. Không những thế, chúng còn là động lực cho sự phát triển bền vững của Việt Nam trong thời gian tới.